नाशिक | प्रशांत निकाळे Nashik
बोरगड वनसंवर्धन क्षेत्रामध्ये Forest Conservation Department- Borgad कार्वी Carvey किंवा स्ट्रोबिलॅन्थेस कॅलोसा नीसची मोठ्या प्रमाणात फुले फुलली आहेत. तब्बल 8 वर्षांनंतर येथे कारवी प्रजाती फुलत आहेत. गेल्या वर्षी सुद्धा फुले उमलली होती पण ती कमी प्रमाणांत होती. यावर्षी मात्र फुलांचे प्रमाण मोठ्या क्षेत्रात दिसून आले आहे, अशी माहिती नाशिक नेचर कन्जर्वेशन Nature Conservation Society Of Nashik सोसायटीच्या प्रतीक्षा कोठुळे यांनी दिली.
कार्वी एक जांभळा-निळा रंगाची जंगली फूल आहे, जो दर सात वर्षांनी एकदा फुलतो. गेल्या शतकात मुंबईच्या रहिवासी ब्रिटीशर नीसने प्रथम या वनस्पतीचा शोध लावला होता. कार्वी वनस्पती मुंबई, मध्य प्रदेश, गुजरातचा काही भाग आणि कोकण आणि उत्तर कर्नाटक घाटांच्या मोठ्या भागात वाढते. हे 2-6 मीटर उंच वाढणारे झुडूप आहे. लंबवर्तुळाकार-लान्ससारखी दात असलेली पाने 10-20 सें.मी ची असतात
प्रत्येक वर्षी मान्सूनच्या आगमनाने ही वनस्पती पुनरुत्जीवित होते, आणि एकदा पाऊस संपला की याचे देठ कोरडे आणि मृत असल्याचे भासते. सातव्या वर्षी, वनस्पतीला मोठ्या प्रमाणात फुल उमलतात. कार्वी वनस्पतीचे अनेक उपयोग आहेत. हंगाम संपल्यानंतर आदिवासी भागात झोपडी बांधण्यासाठी देठांचा वापर केला जातो.
स्थानिक पातळीवर सर्व आदिवासी भागात कार्वी हा झोपड्या तयार करण्यासाठी मुख्य घटक आहे. जिल्ह्यातील सर्व आदिवासी भागांमध्ये करवीच्या भिंती बांधल्या जातात आणि त्यांना भिंत रचना बांधण्यासाठी चिखल आणि शेणचा थर देऊन करवीच्या देठाला बांधले जाते.
मराठी नाव – कार्वी
इंग्रजी नाव – Strobilanthes callosa
हे एक झुडूप आहे जे प्रामुख्याने पश्चिम घाट माथ्यावर, मुख्यतः गुजरात, महाराष्ट्र, उत्तर कर्नाटक च्या कमी टेकड्यांमध्ये आढळते. सात किंवा आठ वर्षांनी एकदा कारवी फुलते महाराष्ट्रातील डोंगर आणि दक्षिण भारताचा काही भाग उजळून निघतो. दक्षिणी ब्लू ओकलीफ (कलिमा हॉर्सफिल्डी) फुलपाखरू सामान्यतः कार्वीमधे दिसतो. तसेच चॉकलेट पॅन्सी आणि मलबार स्पॉटेड फ्लॅट यांसारखी फुलपाखरांची प्रजाती यावर आढळते.कारवीची फुले मधमाश्या आणि इतर कीटकांद्वारे परागकित होतात. कारवीच्या मधामध्ये औषधी गुण असतात .
