आदर्शगाव मानमोडी येथे छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या जयंतीचे औचित्य साधून विज्ञाननिष्ठ, संकल्प निष्ठ, वृक्षपुत्र असलेले मुख्याध्यापक विश्वासराव बडगुजर यांनी यशस्वी प्रयोगातून वनराई 100 टक्के जगू शकते हे सिद्ध करून दाखवले आहे. अनेक पुरस्कार प्राप्त असलेले विश्वासराव बडगुजर यांनी संत तुकाराम औषधी उद्यानातील (स्मशानभूमी परिसर) सर्व झाडांना सहज पाणीपुरवठा होण्यासाठी अर्धा इंची पाईप लाईन व साहित्य स्व खर्चातून उपलब्ध करून दिले. या सर्व वनराईची मनापासून ते काळजी घेतात. ही वनराई तयार करतेवेळी त्यांना अनेकांनी सहकार्य केले.

ट्रॅक्टरची मोठी मदत कैलास नाना यांनी केली तर स्व इच्छेने श्रमदानातून खोदकाम, जोडणी करण्यासाठी गावकरी मंडळी जमली.सुमारे 700 झाडांना जगवण्यासाठी पूर्णवेळ पाणी मिळावं यासाठी रमेश जगन्नाथ पाटील व सोनू लाल बाबा मिस्तरी यांची मदत होत आहे. नियोजित आराखड्यानुसार कामास गती मिळत आहे. सर्व श्रमदाते तन, मन, धन, श्रम, अमूल्य वेळ देणारे सहकारी मंडळींचे गुरुजींनी सहकार्य लाभत आहे. विश्वासराव गुरुजींनी कमीत कमी जागेत जास्तीत जास्त वृक्ष लावण्यात यावे यासाठी मियावाकी या जपानी तंत्रज्ञानाचा उपयोग करून घेतला आहे. या तंत्रज्ञानाचा वापर सर्वदूर व्हावा यासाठी ते प्रयत्न करीत असतात.

काय आहे मियावाकी...?

या पद्धतीमध्ये कमीत कमी जागेत जास्तीत जास्त वृक्ष लागवड केली जाते. यामध्ये वृक्षांची आपापसामध्ये स्पर्धा आणि त्यांचे एकमेकांशी असलेल्या मैत्रीच्या नात्याला प्रोत्साहन दिले जाते. मियावाकीसाठी ओसाड जमिनीची निवड करून तेथील मूळ निकृष्ट दर्जाची माती काढून तेथे शेणखत आणि गहू, भात यांचा कोंडा समप्रमाणात मिसळून त्यावर खड्डे करून आपणास हवी तशी वृक्ष लागवड करता येते. खतांमुळे वृक्षांना भरपूर मूलद्रव्ये मिळतात आणि भाताचे तूस वापरल्यामुळे पाण्याचा निचरा होतो. हवा खेळती राहते, उपयोगी सूक्ष्मजीव झपाट्याने वाढतात व मोठ्या प्रमाणात ह्यूमस तयार होतो.

मियावाकी पद्धतीमध्ये एका जागेवर कमीत कमी 50 ते 100 प्रकारचे देशी वृक्ष लावण्यास सुचविले आहे. पारंपरिक पद्धतीने जंगल तयार करण्यास 200 वर्षांपेक्षाही जास्त कालावधी लागू शकतो, पण मियावाकी पद्धतीने जेमतेम 20 वर्षांत आपण घनदाट जंगलाची निर्मिती करू शकतो. जंगल निर्मिती फक्त लाकडासाठी असू नये, त्याचा उपयोग जैवविविधता समृद्ध करणे, वनस्पतीच्या औषधी गुणधर्माचा मानवी कल्याणासाठी फायदा घेणे आणि कमीत कमी जागेत जास्त हरितक्षेत्र वाढवणे हासुद्धा आहे आणि तो या पद्धतीत साध्य होतो. हवामान बदलास सामोरे जाण्यासाठी मियावाकी जंगल निर्मिती हा उत्कृष्ट पर्याय आहे, हे जपानमधील अनेक प्रयोगामधून सिद्ध झाले आहे.

डॉ. अकिरा मियावाकी यांनी त्यांच्या या नावीन्यापूर्ण संशोधनातून आजपर्यंत 40 दशलक्ष झाडे लावली आणि ती सर्व जिवंत असून, घनदाट जंगलाच्या रूपात निसर्गामध्ये आनंदाने राहात आहेत. 29 जानेवारी 1928 मध्ये जन्मलेले डॉ. मियावाकी आज 91 वर्षांचे तेही सुदृढ, निरोगी आहेत, त्यांच्या या दीर्घायु आयुष्याचे श्रेय ते त्यांच्या देशी वृक्ष प्रेमास आणि सहवासास देतात. मिळतेय मदत

जामनेर तालुक्यात भाजपाला राष्ट्रवादीने दिली टक्कर

Rajendra Patil

Related Stories